Marmara ile Ege’nin birleştiği noktada yer alan Balıkesir, Türkiye’nin hem gastronomi hem de doğal ürünler bakımından en zengin şehirlerinden biridir. Zeytinyağlılar, mandıra ürünleri, et yemekleri, tatlılar ve sokak lezzetleri ile adından söz ettiren şehir, yıllardır yerli ve yabancı turistlerin uğrak gastronomi rotalarından biri olmuştur. Hem kıyı şeridinde yer alan Ayvalık ve Edremit gibi bölgelerde Ege mutfağının etkisi görülürken, iç kesimlerde daha çok et ağırlıklı yemekler ve mandıra ürünleri ön plana çıkar. Balıkesir’e geldiğinizde aklınıza ilk olarak höşmerim, Susurluk ayranı, Ayvalık tostu ve Manyas peyniri gelebilir; ancak şehir mutfağı bunlarla sınırlı değildir. Balıkesir, Türkiye’nin en çeşitli ve zengin yemek kültürlerinden birine sahiptir. Şimdi Balıkesir’de ne yenir diye merak edenler için şehirde mutlaka tadılması gereken lezzetlere yakından bakalım.
Balıkesir Höşmerimi
Balıkesir’in en bilinen tatlısı olan höşmerim, yüzyıllardır süregelen bir geleneğin ürünüdür. Taze lor peyniri, irmik, şeker ve bazen de bal eklenerek yapılan bu tatlı, hem hafif hem de oldukça lezzetlidir. Balıkesir höşmeriminin özelliği, tamamen taze mandıra ürünleri ile yapılmasıdır. Gönen ve Manyas gibi bölgelerden gelen doğal peynirler kullanıldığından tatlı muhteşem bir aromaya sahip olur. Şehirde höşmerim çoğu yerde sıcak servis edilir ve üzerine hafif ceviz eklenir. Balıkesir ziyaretinizde kesinlikle denenmesi gereken ilk tatlı budur.
Susurluk Ayranı ve Tostu
Balıkesir’in en meşhur yiyecek–içecek ikilisi olan Susurluk ayranı ve Susurluk tostu, şehirle özdeşleşmiş lezzetlerdir. Susurluk ayranının meşhur olmasının nedeni, köpüklü yapısı ve kıvamıdır. Özel bir çırpma tekniğiyle hazırlanır ve içildiğinde hafif bir köpük tabakası oluşturur. Susurluk tostu ise dışı çıtır, içi bol kaşarlı ve tereyağlıdır. Sade bir tost gibi görünse de kullanılan ekmek ve peynirin kalitesi fark yaratır. Balıkesir’e yolu düşen herkes, Susurluk tabelasını gördüğünde durup tost–ayran ikilisini tatmayı bir ritüele dönüştürmüştür.
Ayvalık Tostu
Balıkesir denince akla gelen bir diğer ünlü lezzet ise Ayvalık tostudur. İçinde sucuk, salam, sosis, turşu, özel ayvalık peyniri ve ketçap–mayonez bulunan bu tost oldukça doyurucudur. Özellikle Ayvalık Çarşısı’nda yapılan tostlar, yıllardır hem turistlerin hem de yerli halkın vazgeçilmezidir. Türkiye’nin pek çok yerinde Ayvalık tostu yapılsa da orijinal lezzetini almak için en doğru adres Ayvalık’ın kendisidir.
Balıkesir Kuzu Etleri ve Kelle Kebabı
Balıkesir’in mutfağının temel yapı taşlarından biri de kuzu etidir. Şehirde yetişen kuzuların doğal otlarla beslenmesi etin kalitesini artırır. Balıkesir’de özellikle kelle kebabı oldukça ünlüdür. Odun ateşinde uzun sürede pişirilen kelle, yumuşacık kıvamı ve aromasıyla ziyaretçilerin vazgeçilmezidir. Ayrıca Balıkesir’in geleneksel lokantalarında tandır, kuzu çevirme ve kemik suyu çorbaları da sıkça tercih edilir.
Manyas Kelle Peyniri ve Mihaliç Peyniri
Balıkesir sadece yemekleriyle değil, peynirleriyle de Türkiye’de bir marka haline gelmiştir. Özellikle Manyas kelle peyniri ve Mihaliç peyniri ülke çapında bilinir. Bu peynirler sert dokulu olup hem kahvaltılarda hem de yemeklerde kullanılır. Mihaliç peyniri, koyun sütünden yapıldığı için güçlü bir aromaya sahiptir. Balıkesir’e geldiğinizde köy pazarlarını ziyaret ederek doğal peynirleri yerinden satın alabilirsiniz.
Edremit Zeytinyağlıları
Ege mutfağının etkisini Balıkesir’de en çok Edremit ve Ayvalık bölgesinde görmek mümkün. Buradaki zeytinlikler Türkiye’nin en kaliteli zeytinyağlarını üretir. Bu nedenle zeytinyağlı yemeklerin tadı oldukça hafiftir ve doğal aromaya sahiptir. Edremit Körfezi’ne indiğinizde zeytinyağı ile hazırlanmış enginar, taze bakla, pazı sarması ve kabak çiçeği dolması gibi birçok lezzeti bulabilirsiniz.
Ayvalık’ın Deniz Ürünleri
Balıkesir’in Ege kıyısındaki bölgelerinde deniz ürünleri de önemli bir yer tutar. Ayvalık, Cunda ve Altınova çevresinde taze günlük balıklar, kalamar, ahtapot ve midye bulabilirsiniz. Özellikle Cunda Adası’nda servis edilen mezeler Türkiye’nin en iyileri arasında kabul edilir. Ahtapot ızgara, fava, deniz börülcesi ve kabak çiçeği dolması bu bölgede mutlaka tadılması gereken lezzetlerdendir.
Tirit (Balıkesir’in Geleneksel Bayram Yemeği)
Balıkesir’in en eski geleneksel yemeklerinden biri olan tirit, özellikle bayram sabahlarında yapılan bir yemektir. Kemik suyu ile ıslatılan ekmeklerin üzerine tavuk veya et parçaları eklenir ve üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir. Hem doyurucu hem de lezzetli olan bu yemek, Balıkesir mutfağının en otantik tariflerinden biridir.
Balıkesir Kaymaklı Lor Tatlısı
Höşmerimin yanında Balıkesir’de sık tüketilen bir diğer tatlı kaymaklı lor tatlısıdır. Hafif şekerli lor peyniriyle yapılan bu tatlı özellikle yaz aylarında tercih edilir. Üzerine taze kaymak veya pekmez eklenerek servis edilir. Mandıra ürünlerinin yoğun olduğu bölgede lor tatlısı taptaze ürünlerle yapılır ve doğal bir lezzet sunar.
Zahter Salatası
Balıkesir’in Ege kıyısına yakın bölgelerinde zahter bitkisi sıkça kullanılır. Zahter salatası, hem kahvaltıda hem de ana yemeklerin yanında tüketilir. Zeytinyağı, limon ve taze zahter ile hazırlanan bu salata oldukça ferahlatıcıdır ve özellikle yaz aylarında tercih edilir.
Gönen Baldo Pirinci ile Yapılan Pilavlar
Gönen ovasında yetişen baldo pirinci, Türkiye’nin en kaliteli pirinçlerinden biridir. Balıkesir’de neredeyse tüm lokantalarda pilavlar Gönen pirinci ile yapılır. Tane tane dökülen bu pirinçle yapılan pilavlar hem lezzeti hem de kalitesiyle ünlüdür. Eğer Balıkesir mutfağını evinize taşımak isterseniz Gönen pirinci satın alabilirsiniz.
Balıkesir Usulü Mantı
Balıkesir’in mantısı, Kayseri mantısından daha iri ve daha bol dolgulu yapılır. Genelde kıymalı olarak hazırlanır, üzerine sarımsaklı yoğurt eklenir ve tereyağı gezdirilir. Mantının hamur kalınlığı ve iç harcının aroması oldukça belirgindir. Ev yapımı lezzet sevenler için Balıkesir mantısı ideal bir tattır.
Keşkek
Balıkesir’de düğünlerde ve özel günlerde yapılan keşkek, buğday ve etle hazırlanan geleneksel bir yemektir. Saatlerce pişirilerek kıvam alan keşkek hem doyurucu hem de oldukça besleyicidir. Balıkesir’e gittiğinizde yerel lokantalarda bu lezzeti bulabilirsiniz.
Balıkesir Kolaylısı
Balıkesir’in az bilinen ancak yerel halkın çok sevdiği bir tatlısı da kolaylıdır. Un, süt ve şekerle yapılan bu tatlı hafif bir muhallebi kıvamındadır ve genellikle tarçınla servis edilir. Evlerde sıkça yapılan bu tatlı, özellikle kış aylarında sıcak sıcak tüketilir.
Edremit Körfezi’nin Zeytinleri ve Zeytinyağları
Balıkesir mutfağının kalbi zeytindir. Edremit körfezi, Türkiye’nin en kaliteli zeytinlerinin yetiştiği bölgedir. Bu zeytinler kahvaltıların vazgeçilmezi olduğu gibi yemeklerde kullanılan zeytinyağları da yüksek aromasıyla dikkat çeker. Balıkesir’e geldiğinizde mutlaka yöresel pazarları dolaşıp taze sıkım zeytinyağı satın almanızı öneririm.
Balıkesir Tahinli Pidesi
Balıkesir’in kendine has lezzetlerinden biri de tahinli pidesidir. Taze tahin, şeker ve hamurla yapılan bu pide, özellikle kış aylarında fırınlarda sıkça bulunur. Sıcakken tüketildiğinde tahinin lezzeti daha da belirginleşir.
Balıkesir’in Köy Kahvaltıları
Balıkesir’de köy kahvaltıları bambaşkadır. Pek çok köyde kendi üretimleri olan bal, kaymak, peynir, zeytin ve taze sebzelerle dolu kahvaltı sofralarına rastlayabilirsiniz. Özellikle Manyas, Sındırgı ve Gönen gibi bölgelerde doğal ürünlerle yapılan kahvaltılar Balıkesir ziyaretinin en keyifli anlarından biri olabilir.
Balıkesir’de Ne Yenir? Yöresel Lezzetleri – Müthiş Yerler